Türk kadın buluşçular liderliğe oynuyor

Türkiye’de ve dünyada kadın buluşçuların sayısı yükselmeye devam ediyor. WIPO tarafından yayınlanan “Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2022 raporuna göre Türkiye, ortalamanın üzerinde performans sergiliyor. Türkiye, kadın buluşçuların Patent İş birliği Anlaşması (PCT) başvuruları içerisinde yüzde 24,2 ile İspanya'dan sonra ikinci sırada. Verileri değerlendiren Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz; Türkiye’nin birinci sıraya yükselebileceğini bunun için kadınlarımızın daha fazla teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.  
Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı’nın ( WIPO ) kurulduğu anlaşmanın yürürlüğe girdiği gün olan 26 Nisan, tüm dünyada Fikri Mülkiyet Günü olarak kutlanıyor. Her yıl farklı bir tema başlığı ile kutlanan Dünya Fikri Mülkiyet Günü, fikri mülkiyetin önem ve değerini gündeme taşıması açısından önemli bir yere sahip. Dünya Fikri Mülkiyet Günü’nün bu yılki teması ise birçok ürünün ticarileşmesinde önemli yer edinen, katma değerli üretimlerde de kendisini gösteren kadın buluşçuların başarılarına dikkat çekmek için "Kadınlar ve Fikri Mülkiyet: Yenilik ve Yaratıcılığı Hızlandırmak" olarak belirlendi. Her alanda olduğu gibi fikri ve sınai mülkiyet alanında da cinsiyet eşitliğinin önemli olduğunu vurgulayan Destek Patent, WIPO tarafından yayınlanan “Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri 2022” raporunu değerlendirdi.

Son 10 yılda kadın buluşçu sayısı arttı
WIPO tarafından yayınlanan verilere göre kadın buluşçular, 2021'de PCT başvurularının %16,5'ini oluşturuyor. Yıllar geçtikçe bu oranın arttığını gösteren rapora göre; kadın buluşçuların oranı 2007'de %10,6 iken 2021'de %16,5'e ulaştı. Ayrıca, son 10 yılda dünyanın her bölgesinde kadın buluşların oranı artmaya devam etti. En az bir kadın buluşçunun gerçekleştirdiği PCT başvurularının oranı 2007'de %20,5' iken 2021'de %33,3'e yükseldi. Erkeklerde  oranı ise aynı dönemde %97,7'den %95,9'a gerileme mevcut.

Türkiye sadece 1,5 puan farkla ikinci sırada
PCT başvurularındaki buluşçular arasındaki cinsiyet farkı, ülkeler arasında önemli ölçüde değişiyor. Destek Patent tarafından yapılan açıklamaya göre; Uluslararası Patent İşbirliği Anlaşması'na (PCT) patent başvurusu yapan kadın sayısında ikinci sırada yer alan Türk kadını, liderliğe oynuyor. 2021'de kadın buluşçuların en yüksek oranına sahip ilk 20 ülke içinde, İspanya (%25,7), Türkiye (%24,2) ve Çin (%23,7) bulunuyor. Hindistan (%10,2), Japonya (%9,8) ve Avusturya (%8,6) ise kadın buluşçu oranının en düşük olduğu ülkeler.

Biyoteknoloji ve organik kimya alanları ilgi görüyor
Kadınlar, erkeklere oranla daha fazla sağlıkla ilgili bilimsel keşif yapma eğiliminde. Biyoteknoloji (%29,6), gıda kimyası (%29,1) farmasötikler (%28,7), biyolojik materyallerin analizi (%25,6) ve organik kimya (%25,3) alanlarında yayınlanan PCT başvurularında listelenen buluşçuların dörtte birinden fazlasını kadınlar oluşturuyor.

“Kadınlar, ülkelerin gelişmişlik seviyesine etki ediyor”
Verileri değerlendiren Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz “Toplumsal cinsiyet eşitliğinin önemi her alanda olduğu gibi fikri ve sınai mülkiyet alanında da karşımıza çıkıyor. Tarih boyunca kadınların önüne konulan tüm engellere rağmen bilime, sanata ve teknolojiye olan katkıları göz ardı edilemeyecek boyutta. Ülkelerin kalkınmasında önemli rol oynayan bilimin ve teknolojinin gelişmesi fikri ve sınai mülkiyet alanında toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanabilmesine bağlı. İstatistiksel oranlar durumu açıklasa da geçmişten günümüzde bakıldığında bilim, buluş, mucit, girişimcilik söz konusu olunca akla önce erkekler geliyor. WIPO tarafından yayınlanan raporda başvuru sahiplerinden en az biri kadın olan uluslararası patent başvurularında %24.2 kadın oranı ile Türkiye, İspanya’dan sonra ikinci sırada. Bu sayılar her geçen gün artış gösterse de erkeklere oranla hala çok düşük oranlar. Kadınların ekonomiye katkısının artabilmesi, fikri ve sınai mülkiyet alanında da kadınların güçlenmesi ve haklarının korunması, bu alanda farkındalık yaratılması ve kadınlara yönelik teşvik çalışmalarının yürütülmesi ile mümkün olabilecektir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve 193 üye devletin kabul ettiği 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, kadınların ve kız çocuklarının güçlendirilmesinin bu kalkınma hedeflerinde ilerlemeye katkıda bulunacağının altını çiziyor. BM’in uzmanlaşmış bir kuruluşu olarak, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü de (WIPO) fikri ve sınai mülkiyet alanında toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmeye kendini adayarak cinsiyet eşitliği profilini yükselmek için önemli adımlar atıyor. Kadınlarda yenilikçiliği ve yaratıcılığı teşvik etmeyi, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı sağlamak için son derece önemli görüyoruz. Her alanda olduğu gibi fikri ve sınai mülkiyet alanında da toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını umut ederek, bu yıl yaratıcı ve yenilikçi kadınları tema alan ‘Dünya Fikri Mülkiyet Günü’nü kutluyorum” dedi.