Peşmen Kardeleni koruma çalışmalarında Türk-Yunan iş birliği

Akdeniz Üniversitesi’nden ve Yunanistan’dan gelen uzmanlar dünya üzerinde sadece Antalya’da yayılış gösteren ve oldukça dar yayılış alanına sahip olan Peşmen Kardeleni koruma çalışmaları kapsamında türe ait popülasyonları yerinde inceledi.

Akdeniz Üniversitesi, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ve Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğünün iştirakleriyle Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği tarafından yürütülen proje ile Antalya ormanlarında yayılış gösteren ve kritik olarak tehlike altında on beş hedef bitki türü üzerine izleme ve koruma çalışmaları yapılıyor. Bu kapsamda Dünya üzerinde sadece Antalya’da yayılış gösteren ve oldukça dar yayılış alanına sahip olan Peşmen Kardeleni (Galanthus peshmenii) üzerine koruma çalışmaları hızla devam ediyor. Avrupa Birliği fonlarıyla desteklenen “Conservation Implementation on Forest Endangered Resources of Antalya-CONIFERA” projesi kapsamında ana yayılış alanı Olimpos Beydağları Sahil Milli Parkı olan tür üzerine yerinde gözlem ve izleme çalışmalarının bu yılki programına Yunanistan Doğa Koruma Örgütü’nden tür koruma çalışmaları üzerine uzmanlar da katıldı. Akdeniz Üniversitesi’nin konuğu olarak Antalya’ya gelen Christos Georgiadis ve Chara Agaoglou ile Türk Araştırma Ekibi Göynük Kanyonu ve Kemer Kesme Kanyonu’nda türe ait popülasyonları yerinde inceledi.

ANTALYA ORMANLARI İÇİN “CONIFERA”
Akdeniz Üniversitesi,  kamu ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliği ile yürütülen Antalya Orman Kaynakları Koruma Uygulaması (Conservation Implementation on Forest Endangered Resources of Antalya-CONIFERA) projesi kapsamında yayılış bölgelerinde yerinde değerlendirilen türe ait popülasyonların yıldan yıla değişimleri kayıt altına alınıyor ve yürütülen izleme çalışmalarında türlerin gelecek nesilleri üzerindeki baskılar ortaya konmaya çalışılıyor. Latince’de “kozalak veren” anlamına gelen “CONİFERA” ifadesi Antalya bitki çeşitliliğine ev sahipliği yapan ve tür sayısı bakımından oldukça zengin ormanları temsil ediyor.

YERİNDE TÜR İZLEMELERİ ÇOK ÖNEMLİ
Olimpos Beydağları Sahil Milli Parkı florası üzerine gözlemler yapan ve türleri yerinde izlemenin önemli olduğunu belirten Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Antalya’nın zengin biyolojik çeşitliliğinin en önemli göstergelerinden birinin endemik türler olduğunu kaydetti. Deniz, “Antalya’nın zengin bitki çeşitliliğinde iklimsel ve topografik yapı değişikliğinin büyük önemi var. Bunun yanında izolasyon mekanizmalarının fazlalığı endemik tür zenginliğimiz olarak karşımıza çıkıyor. Normalde karların erimeye başladığı ilkbahar aylarında görmeye alışık olduğumuz kardelen (Galanthus) cinsinin, sonbahar-kış dönemi temsilcisi Peşmen Kardeleni bunlardan mevsimsel izolasyona konu bir bitki türü. Bölgedeki diğer kardelen türleri kışın son dönemi ve ilkbahar aylarında çiçeklenirken bu lokal endemik türümüz geç sonbahar ve kışın ilk aylarında çiçekleniyor.” diye konuştu.

SAFLIĞIN TEMSİLCİSİ KARDELENLER
Arazi incelemelerini yerinde değerlendiren Proje Koordinatörü Pınar Kınıklı, “Kardelenler, zor koşullara inat, hayatta kalmanın ve saflığın temsilcisi olarak görülüyor. Bölgede bu dönemde yayılış gösteren tek Kardelen türü, ilk bilimsel örnekleri Olimpos Beydağları Sahil Milli Parkı Florası üzerine bilimsel çalışmalar yürüten Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Peşmen tarafından toplanan Galanthus peshmenii. Tür, bilimsel ismini Ankara’da görev yapmaktayken Kayseri Erciyes Üniversitesi’nde ders vermek amacıyla yaptığı yolculukta kaza sonucu 1981 yılında aramızdan ayrılan rahmetli hocamızın isminden almıştır. Projemiz Antalya ormanlarındaki lokal endemik türlerimize odaklanıyor. Bu türlerin yayılışı üzerine araştırmalar ve gelecek nesilleri için yapılacak koruma önlemleri projemizin temelini oluşturuyor. Türler üzerine yürüttüğümüz çalışmalarımıza bu yıl Yunanistan’dan tür koruma uzmanlarını da davet ettik” şeklinde açıklamalarda bulundu.

DOĞA KORUMA ÇALIŞMALARINDA TÜRK-YUNAN İŞ BİRLİĞİ
Projenin ortak kurumlarından biri olan ve doğa koruma alanında çalışmalar yürüten en eski kurum olan Yunanistan Doğa Koruma Örgütü’nden (Hellenic Society Protection of Nature-HSPN) Christos Georgiadis proje kapsamında bu yılki izleme çalışmalarına katılımlarından dolayı duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Proje kapsamında Avrupa Birliği tür izleme metodolojisi üzerine çalışmalar yürüten Georgiadis, Türk paydaşlarla bu ve benzeri projelerde daha çok bir araya gelmek istediklerini ifade etti. Program kapsamında Georgiadis tarafından Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde Yunanistan Tür Koruma Çalışmaları hakkında seminer de verildi.