Aile Hekimi Dr. Ozan UZKUT

Cumhurbaşkanımızın "ben 3. dozu oldum" demesiyle yeni bir tartışma başladı, aslında tartışma iki türlü, birincisi üçüncü doz gerekli mi, ikincisi nüfusun % 70'i daha birinci dozu olmamışken ayrıcalıklı birilerinin üçüncü dozu olması ne kadar etik?

Aslında bu aşılar çok yeni bulunduğu ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da tüm aşılara sadece acil kullanım izni verildiği için elimizde yeterince veri yok. Söylediğimiz, yazdığımız her şey bir tahminden ibaret… Tahminen Sinovac aşısının altı ay sonra etkin antikor düzeyinin düştüğünü ve 3. hatırlatma dozunun yapılması gerektiğini söyleyen bilim adamları çoğunlukta aynı şey Biontech aşısı için dokuz ay olarak görülüyor. Ki sanırım sayın cumhurbaşkanımıza da danışmanları bu yüzden üçüncü dozu olmalarını salık vermişlerdir.

Bu tartışma "covit-19 geçirenlerin aşı olması gerekli mi gereksiz mi hatta zararlı olur mu" diye tartıştığımız zamanlarda da gündeme geldi. O zaman da "eğer yeterli antikor seviyemiz varsa aşı olmamıza gerek yok, antikor seviyemiz düşmüşse veya düşüyorsa aşı olmalıyız" sonucunu çoğu bilim adamları savunmuştu. Bunda da iki sorun üzerinden temelde tartışıldı, birincisi covit-19 geçirenlerin aşı ile birlikte stokin fırtınası dediğimiz olayı geçirmesi yani bağışıklık sistemimizin uyarılıp bizi kendi bağışıklık sistemimizin hasta etmesi, alerji geliştirmesi ve ikinci olarak ihtiyaç sahibi başka kişiye aşı yapmak varken geçirmiş kişiye aşı yapmanın hastalığı önleme açısından gereksizliği idi. Yani hastalık geçirenin bir daha hastalık geçirme olasılığı az olduğu için ona yapılacak aşının hastalık geçirme olasılığı yüksek kişiye yapılması idi.

Aslında bu soruların cevabı basit, çözümü de basit. Elimizde Sinovac aşısı olmuş bir milyona yakın sağlık çalışanı var, altıncı ayın sonunda örnekler olarak on bin kişiye antikor testi yapılır eğer antikor seviyeleri düşmüşse tekrar aşı yapılır, eğer düşmemişse yedinci ayda tekrar ölçülür bu böyle devam eder, bu örneklerle aşının kaç ay etkili olduğu bulunur, ona göre üçüncü doza karar verilir.

Antikor seviyesi düştükten sonra üçüncü doz yapılacağı için o aşının hangi aşı olacağının bence çok önemi yoktur. Yani Sinovac olan üçüncü dozu Biontech olabilir, yine Sinovac da olabilir hatta başka bir aşı da olabilir.

Bir aşı için kesin veri elde etmek, hatta güvenilir bir aşı üretmek en az beş yıllık bir süreç, o yüzden Dünya Sağlık Örgütü acil kullanım izni verebiliyor, bu kadar süre beklersek covit-19 öldürecek, biz de bu aşıların gerçek etkinliğini, yan etkilerini ancak beş yıl sonra en erken anlayabileceğiz. Ama hayatta kalmak, pandeminin bitmesi, salgının durması, hayatın normal akışına dönmesi için aşıdan başka çare şuan için görünmüyor. Bu pandemi sadece ülkemizde değil, dünyada % 70 insan aşı olursa ancak duracak gibi görünüyor. Bunun da tek çaresi üçüncü dozdan önce aşıya ulaşamayanların biran önce aşıya ulaşması olarak görünüyor.

Peki ülkemizdeki insanların % 70'i aşı olmamışken, dünya nüfusunun % 85'i aşı olmamışken "üçüncü dozu yaptırmak etik mi" derseniz onu sizin takdirlerinize bırakıyorum. Dünyada ihtiyacının dört katını stoklayan bazı ülkeleri görünce o konuda da bir şey söyleyemiyorum, umarım aşılanma hem ülkemizde hem de dünyada büyük bir hızla devam eder,, çok kısa zamanda % 60-70'lik seviyelere geliriz ve bu sayede hayat normale döner, yoksa sadece koronadan değil, açlıktan, depresyondan, cinayetten öleceğiz.

(Ozanca sağlık mobbing politika kitabımdan)